شابک، فیپا و مجوز چاپ کتاب سه مفهوم مهم در فرایند چاپ و انتشار کتاب هستند. برای اخذ شابک، فیپا و مجوز چاپ کتاب، شما باید مراحلی را طی نمایید که در ادامه به آن میپردازیم.
مراحل اخذ مجوز چاپ کتاب
1. شابک (ISBN):
شماره استاندارد بینالمللی کتاب یا شابک یک شماره شناسایی یکتاست که به هر کتاب یا محصول چاپی دیگری اختصاص داده میشود. این شماره برای تمام نسخههای چاپی یک کتاب یا محصول به منظور تشخیص و شناسایی سریع و دقیق آن استفاده میگردد. هر شابک دارای 10 رقم میباشد. این شماره به صورت زیر نوشته میشود: XXX-X-XXXX-XXXX-X. شابک شامل پنج بخش میباشد که هر کدام اطلاعات خاصی را نشان میدهند. این بخشها عبارتند از:
- کد کشور: سه رقم اول شابک شاندهنده کشوری که کتاب در آن منتشر شده است.
- شماره ناشر: این بخش دارای یک یا چند رقم که نشان دهنده ناشر کتاب میباشد.
- شماره کتاب: چند رقم این بخش نشان دهنده شماره خاص کتاب در فهرست ناشر است.
- رقم بررسی: رقم آخر، که به عنوان یک رقم بررسی برای تأیید صحت شابک استفاده میشود.
به عنوان مثال، شابک معروف کتاب “آقای بازوبند” اثر فرانسواز ساگان به صورت زیر است: 0-679-72395-1.
2. فیپا (وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی)
برای انتشار و چاپ کتاب در ایران، نیاز به درخواست فیپا دارید. برای این منظور، باید به سایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مراجعه کرده و مدارک مورد نیاز را تهیه کنید. سپس فرمهای مورد نیاز را پر کرده و به همراه مدارک لازم به دفتر نشر و پخش کتب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارسال کنید. اما این یک روش قدیمی و منسوخ شده است. از سال ۱۳۹۸ هیچ عنوانی با نام ناشر مولف موجود ندارد و هر کس که بخواهد فیپایی برای کتابش درخواست کند لاجرم باید به یک ناشر مراجعه نماید. تمامی کارهای مربوطه را ناشر به عهده خواهد گرفت.
بیشتر بخوانید: مراحل طراحی جلد کتاب
فیپا یک سازمان استانداردسازی بینالمللی است که در زمینههای مختلفی از جمله فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)، تجارت الکترونیک، امنیت اطلاعات و خدمات مالی فعالیت میکند. هدف اصلی فیپا ارائه استانداردهای بینالمللی برای ارتباطات و تعاملات بین سازمانها و شرکتها در حوزههای مختلف میباشد. این شماره به عنوان یک سازمان غیرانتفاعی توسط گروهی از صنایع و شرکتهای بزرگ تأسیس شده است. این بخش اهداف مختلفی از جمله توسعه استانداردهای بینالمللی، حفاظت از حقوق مالکیت فکری، تسهیل تبادل دادهها و اطلاعات، و ارتقاء امنیت و حریم خصوصی در فضای دیجیتال را دنبال میکند.
3. مجوز چاپ کتاب:
بعد از اخذ شابک و فیپا، باید مجوز چاپ کتاب را نیز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت کنید. برای این منظور، باید فرمهای مجوز چاپ را پر کرده و به همراه مدارک لازم به دفتر نشر و پخش کتب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارسال کنید. معیارهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای تایید مجوز یک اثر (مانند کتاب، فیلم، موسیقی و غیره) ممکن است بسته به نوع اثر و شرایط خاص، متفاوت باشد. اما در کل، برخی از معیارهای عمومی که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ممکن است برای تایید مجوز یک اثر مورد استفاده قرار دهد عبارتند از:
- مطابقت با اصول و مبانی اسلامی: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بررسی میکند که آیا اثر مورد نظر با اصول و مبانی اسلامی سازگار است یا خیر.
- عدم تضاد با اخلاق و ارزشهای اجتماعی: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بررسی میکند که آیا اثر مورد نظر با اخلاق و ارزشهای جامعه سازگار است یا خیر.
- رعایت قوانین حقوق مالکیت فکری: بررسی اینکه آیا حقوق مالکیت فکری در تولید و منتشر شدن اثر رعایت شده است یا خیر.
- عدم حاوی محتوای غیراخلاقی یا غیراخلاقی: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توجه ویژهای به محتوای اثر دارد و بررسی میکند که آیا محتوای آن مناسب است یا خیر.
- رعایت قوانین حق تکثیر و حق تألیف: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بررسی میشود که آیا حق تکثیر و حق تألیف در تولید اثر رعایت شده است یا خیر.
این فقط چند مورد از معیارهای عمومی هستند که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ممکن است برای تایید مجوز یک اثر در نظر بگیرد. برای اطلاعات دقیقتر، پیشنهاد میشود به دفتر نشر سایهسیاه مراجعه کنید.
